Onbeschrijfelijke gastvrijheid

Als een Nederlander het woord ‘gezellig’ gebruikt, weet  iedereen wat diegene bedoeld. En zonder dat wij ons ervan bewust zijn is gezellig een woord met een veel diepere betekenis. Iedereen heeft zo zijn eigen gevoel en beelden daarbij.

Daarom laat het woord ‘gezellig’ zich niet vatten in een definitie.

Het woord gezellig is aan buitenlanders ook niet uit te leggen. Zelfs het Engelse woord ‘cosy’ dekt niet de lading.

Ik zag ooit een documentaire van Nederlanders die al jaren in Nieuw Zeeland wonen. Toen aan hen gevraagd werd om het woord gezellig te omschrijven, kwamen al snel de tranen. Want gezellig stond voor hen voor Kerstmis bij hen vroeger thuis in Nederland.

Momenteel adviseer ik twee hotels op een van de Kaap Verdische eilanden: Boa Vista.

Ook hier hebben ze een woord dat niet te beschrijven is: ‘Morabeza’.

Morabeza, kun je vertalen als ‘welkom’ of ‘iemand welkom laten voelen’. Maar dan wel op z’n Kaap Verdiaans. Maar hoe je dat dan?

Als iemand het al wil omschrijven wordt hij gecorrigeerd door iedereen die mee luistert, want morabeza betekent voor iedereen net weer wat anders.

Morabeza is een begrip, een gevoel, een houding en een belangrijke waarde op dit eiland als het aankomt op het ontvangen van gasten.

Al reizende over de wereld kom ik veel woorden tegen, die niet direct te duiden en toch heel belangrijk zijn om de lokale manier van gastvrij zijn weer te geven.

Op Boa Vista, hoort morabeza bij het leven. Zo ontvang je je familie, vrienden, zakelijke contacten en je gasten.

Eigenlijk is het niet veel anders dan ons Nederlandse woord ‘gastvrijheid’ of zoals ik liever zeg ‘gastvrij zijn’. Ieder hotel en ieder restaurant vertaalt het op eigen wijze.

De beroemde Kaap Verdiaanse zangeres Césaria Évora, zong het bekende ‘Sodade’. Toen ik aan iemand vroeg wat dat woord betekent, vielen al zijn vrienden aan tafel hem bij. Iedereen gaf zijn eigen uitleg. Weer zo’n woord.

Dat gaat nog wat worden, als ik hier mijn trainingen ga geven. Ik weet nu welke woorden ik dien te vermijden, zonder in een ellelange discussie te belanden.

Tenminste… ik wil natuurlijk wel mijn deelnemers op een morabeza-wijzwe welkom heten. Mooie uitdaging. Mind Your Guest op z’n Kaap Verdiaans.

Met gastvrije groet,
Robert Bosma